Tytus Szabelski-Różniak. Dziel i łącz

kurator: Piotr Lisowski

24.06 – 04.08.2023 

wernisaż: 24 czerwca (sobota), godz. 19.00

DJ set: Pastwa godz. 20.00 (podczas wernisażu)

Wystawa Tytusa Szabelskiego-Różniaka składa się z fotografii, filmów i minimalistycznej instalacji wyznaczającej linie wyklejone na podłodze galerii. Wszystkie odnoszą się do ciągów komunikacyjnych i ich infrastruktury, ale także do procesów związanych z przemieszczaniem, oddzielaniem czy wydzielaniem.

Fotografie ukazują przejścia dla zwierząt nad autostradami i drogami szybkiego ruchu, w szczególności trasami międzynarodowymi przebiegającymi przez Polskę. Te hybrydyczne przestrzenie, obiekty inżynieryjne z betonu i stali z warstwą ziemi oraz zieleni, są niezdolne do zakamuflowania swojej specyfiki – miejsc poddanych stałemu nadzorowi, które jedynie imitują naturalne środowisko zwierząt.

W dwóch pracach wideo artysta skupia się przede wszystkim na infrastrukturze granicznej, przygląda się m.in.  rurociągowi „Przyjaźń“, jednemu z największych na świecie systemów przesyłowych ropy naftowej, łączącym Syberię z Europą. Wybudowany w latach sześćdziesiątych XX wieku rurociąg, do 2023 roku stanowił kluczową drogę przepływu rosyjskiej ropy na Zachód. Jednocześnie wzdłuż tej budowli ciągną się linie światłowodowe, które są wykorzystywane do świadczeń usług telekomunikacyjny i informacyjnych. Kamera w filmie rejestruje fragmenty konstrukcji rurociągu, wpasowane w wycięte leśne korytarze czy przechodzące w formie mostu nad rzeką Narwią.

Ostatnim elementem wystawy, mapującym jak i rozdzielającym przestrzeń ekspozycyjną, pozostają wyklejone na podłodze linie. Pierwsza z nich odzwierciedla kształt autostrady A4 ciągnącej się przez całą Polskę od granicy z Ukrainą do Niemiec. Druga natomiast odpowiada linii granicy Polski z Białorusią, która w ostatnim czasie stała się przestrzenią w szczególny sposób skupiającą na sobie uwagę.

W projekcie mamy więc zestaw różnych przykładów infrastruktury, która służy do przemieszczania – ludzi, zwierząt, surowców, towarów czy informacji. Każdy z nich nie tylko ułatwia komunikację, ale też utrudnia ją na innymi poziomie lub generuje dodatkowe, wątpliwe w swoim charakterze, skutki. Na wielu poziomach dokonujemy wyboru tego, komu, gdzie, kiedy i na jakich warunkach pozwalamy się przemieszczać bądź przekraczać bariery, które sztucznie stwarzamy. Stawiamy państwowe granice, by potem budować izolowane korytarze komunikacyjne dla wybranych grup, w zależności od ich przywilejów.

Tytus Szabelski-Różniak w swoich badaniach podąża za ciągami i architekturą komunikacyjno-graniczną, skupiając się na odwrotności ich funkcji. Interesuje go aspekt dzielenia, kontroli i kanalizowania ruchu, a nie sposób łączenia, naprawiania szkód środowiskowych czy przyspieszenia komunikacji. Nie jest to zatem projekt dokumentalny, ale bardziej metaforyczna opowieść rzutująca na dwuznaczną rolę tego typu infrastruktury i jej działania.